DC Water Pump (3V-5V): คู่มือฉบับสมบูรณ์สำหรับชาว Maker
DC Water Pump คืออะไร?
DC Water Pump คือ ปั๊มน้ำขนาดเล็กที่ทำงานด้วยไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่นิยมอย่างมากในงาน DIY และโปรเจคด้านอิเล็กทรอนิกส์ เหมาะสำหรับการดูดและส่งน้ำจากภาชนะหนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง เช่น:
- ระบบรดน้ำต้นไม้อัตโนมัติ
- ระบบน้ำไหลเวียนสำหรับตู้ปลา หรือถังน้ำ
- เครื่องให้อาหารสัตว์เลี้ยงอัตโนมัติ
- โปรเจคที่ต้องการการควบคุมการไหลของของเหลว
สามารถควบคุมการทำงานผ่านไมโครคอนโทรลเลอร์อย่าง Arduino, ESP8266, ESP32 ได้ง่ายๆ โดยต่อผ่านโมดูลควบคุม เช่น Relay หรือ Transistor Module เพื่อจัดการกับกระแสไฟฟ้าที่สูงกว่าขา I/O จะจ่ายไหว
⚠️ ข้อควรจำที่สำคัญ
ควรใช้งาน DC Pump ร่วมกับ ทรานซิสเตอร์หรือ Relay Module เสมอ เนื่องจากปั๊มน้ำกินกระแสไฟฟ้ามากเกินกว่าที่ขา I/O ของ Arduino จะสามารถจ่ายได้โดยตรง การต่อตรงอาจทำให้บอร์ดของคุณเสียหายได้
ข้อมูลจำเพาะ (Specification) ของ DC Water Pump (3.3V / 5V)
| รายการ |
รายละเอียด |
| แรงดันไฟฟ้าใช้งาน |
3.3V – 5V (เหมาะกับ Arduino, ESP8266, ESP32) |
| กระแสใช้งาน |
~100 – 300 mA (ขึ้นอยู่กับรุ่นและภาระงาน) |
| อัตราการไหล (Flow rate) |
ประมาณ 80 – 120 ลิตร/ชั่วโมง |
| ระยะส่งน้ำแนวตั้ง (Head height) |
ประมาณ 0.5 – 1 เมตร |
| วัสดุ |
พลาสติก ABS กันน้ำ |
| สายไฟ |
2 เส้น (แดง = VCC, ดำ = GND) |
| การทำงานต่อเนื่อง |
สามารถทำงานต่อเนื่องได้ แต่ควรมีการพักเป็นระยะหากทำงานโดยไม่มีน้ำ เพื่อป้องกันความร้อนสะสม |
การใช้งานกับ Arduino
✅ การต่อวงจรด้วยทรานซิสเตอร์โมดูล (เช่น IRF520, TIP120)
การใช้โมดูลทรานซิสเตอร์เป็นวิธีที่นิยมและปลอดภัยในการควบคุมปั๊มน้ำ:
| อุปกรณ์ |
ต่อเข้ากับ |
| โมดูลทรานซิสเตอร์: ขา IN |
ขาดิจิทัลของ Arduino (เช่น D8) |
| โมดูลทรานซิสเตอร์: ขา VCC |
5V จากแหล่งจ่ายไฟ (แนะนำให้ใช้แหล่งจ่ายแยกจาก Arduino) |
| โมดูลทรานซิสเตอร์: ขา GND |
GND ของ Arduino (ต้องเชื่อมต่อ GND ร่วมกัน) |
| สายไฟปั๊ม + (สีแดง) |
ต่อกับขั้ว V+ ของโมดูล |
| สายไฟปั๊ม - (สีดำ) |
ต่อกับขั้ว OUT- หรือ GND ของโมดูล |
✅ ตัวอย่างโค้ด Arduino เปิด-ปิดปั๊มน้ำ
โค้ดนี้จะสั่งให้ปั๊มน้ำทำงานเป็นเวลา 5 วินาที และหยุดพัก 10 วินาที วนไปเรื่อยๆ
// กำหนดขาที่ต่อกับโมดูลทรานซิสเตอร์
int pumpPin = 8;
void setup() {
// ตั้งค่าให้ pumpPin เป็น OUTPUT
pinMode(pumpPin, OUTPUT);
// เริ่มต้นโดยให้ปั๊มหยุดทำงาน
digitalWrite(pumpPin, LOW);
}
void loop() {
// สั่งเปิดปั๊มน้ำ
digitalWrite(pumpPin, HIGH);
delay(5000); // ทำงานเป็นเวลา 5 วินาที
// สั่งปิดปั๊มน้ำ
digitalWrite(pumpPin, LOW);
delay(10000); // หยุดพักเป็นเวลา 10 วินาที
}
ไอเดียการประยุกต์ใช้งาน (Application Ideas)
| โปรเจกต์ |
รายละเอียดและอุปกรณ์ที่ใช้ร่วม |
| รดน้ำต้นไม้อัตโนมัติ |
ใช้ร่วมกับเซ็นเซอร์วัดความชื้นในดิน (Soil Moisture Sensor) เพื่อสั่งเปิด-ปิดปั๊มเมื่อดินแห้ง |
| ระบบกรองน้ำตู้ปลาขนาดเล็ก |
ตั้งเวลาเปิด-ปิดเพื่อสร้างการไหลเวียนของน้ำผ่านระบบกรอง |
| เครื่องให้น้ำสัตว์เลี้ยง |
ควบคุมผ่าน NodeMCU/ESP32 เพื่อสั่งงานผ่าน Wi-Fi หรือตั้งเวลาให้น้ำ |
| ระบบน้ำหยดอัจฉริยะ |
เหมาะสำหรับปลูกพืชที่ต้องการการให้น้ำอย่างสม่ำเสมอและแม่นยำ |
✅ ข้อดี
- ราคาถูก น้ำหนักเบา
- ใช้งานง่ายกับไมโครคอนโทรลเลอร์ เช่น Arduino
- ขนาดเล็กกะทัดรัด เหมาะสำหรับงาน DIY และพื้นที่จำกัด
- ใช้แรงดันไฟฟ้าต่ำ (3.3V / 5V) ทำให้หาแหล่งจ่ายไฟง่าย
⚠️ ข้อควรระวัง
-
ห้ามเดินปั๊มแบบไม่มีน้ำเด็ดขาด (Dry Running) เพราะจะทำให้เกิดความร้อนสูงและมอเตอร์อาจเสียหายได้อย่างรวดเร็ว
- ตรวจสอบให้แน่ใจว่าแหล่งจ่ายไฟ (Power Supply) สามารถจ่ายกระแสได้เพียงพอ โดยเฉพาะเมื่อใช้งานกับแบตเตอรี่
